Onze road trip door de Schotse Hooglanden voert ons in juni door de meest prachtige, indrukwekkende landschappen. Deze zullen gegarandeerd een onvergetelijke indruk achter laten. Maar straks, als deze reis een fantastische herinnering is, zul je ook aan kleinere gebeurtenissen en ontmoetingen terugdenken.

Zo is er de Schotse taal. Natuurlijk, er wordt in Schotland ‘gewoon’ Engels gesproken. Het is een eigen vorm van het standaard-Engels, ook wel Standard Scots genoemd. Even praktisch: als je ’s avonds in de bar een brown ale bestelt krijg je gewoon een mooi bruin, zoetig glas bier. Geen probleem. Of als je als Schot iets over Engeland duidelijk wil maken, doe je dat gewoon zo:

Maar juist in de pub, en ook op borden langs de weg en – als je even genoeg hebt van alleen het geluid van je uitlaat of je bijrijder – via de radio, is de kans is groot dat je ook in contact komt met het Gaelisch. En dat is een different cookie.

Eén van de vier in Schotland gesproken talen is het (Schots-)Gaelisch (Gaelish: Ghàidhlig, Engels: Gaelic, uitgesproken als ‘gallic’). Het is een van oorsprong Keltische taal en het wordt in de Hooglanden en op de Hebriden nog gesproken en als kerktaal gebruikt. Het Schotse Gaelic, dat verwant is aan het Iers, is een van de oudste talen van Europa. Hoewel de sprekers van de taal door de eeuwen heen werden vervolgd, wordt het Gaelisch nog steeds door ongeveer 80.000 Schotten gesproken.

Het Schotse Gaelic kwam in de 3e eeuw vanuit Noord-Ierland (toen: Scotia) met de Scots mee naar Schotland. In de 11e eeuw werd het bijna overal gesproken in wat nu Schotland is, maar hield rond die tijd op te bestaan als de taal van het Schotse hof. In de daaropvolgende eeuwen werd het Gaelic door steeds minder mensen in Schotland gesproken en geleidelijk aan verdrongen door het Engels. Het Gaelic werd zelfs een uitstervende taal;
tegen het einde van de 18de eeuw werd de taal zwaar onderdrukt tijdens het beroemde ontruimen van de Hooglanden (opvolgend de turbulente jakobitische opstanden).  Echter, op dit moment kiezen steeds meer jonge Schotten ervoor de taal van hun voorvaderen te leren. Ook wordt er op veel basisscholen Gaelic onderwezen. In Argyll, op het eiland Skye en op de Hebriden zijn alle openbare aanduidingen tweetalig, en op Skye worden beroepsopleidingen in het Gaelic gegeven.

Op 8 juni kun je een bezoekje brengen aan het Strathnaver museum. Daar vertelt men graag meer over hun trots. Om alvast in de stemming te komen, kun je wat eenvoudige basis zinnetjes oefenen:

• To add speed, add lightness: Gus luaths a chur ris, cuir solas ri chèile
• Nothing weighs less than a hole: Chan eil dad a ’nas lugha na toll
• Simplify, then add lightness: Sìmplich, cuir an uairsin solas
• Adding power makes you faster on straights. Subtracting weight makes you faster everywhere: Le bhith a ’cur cumhachd an sàs chì thu nas luaithe e nas luaithe. Le bhith a ’toirt air falbh cuideam tha thu nas luaithe anns a h-uile àite

Of neem hier een kijkje. Of hier. Veel plezier met oefenen!